İbnü’l-Arabî, eserlerini akli bilgi edinme yöntemlerinden ziyade, “ilâhi imla” ile yazdığını vurgular. Ona göre bütün eserleri Allah’ın emri ile bir taşma sonucu meydana gelmiştir. Kendisine verilen bilginin zan ve şüpheden arınmış, saf bir bilgi ile yazılmış olduğunu, kitaplarındaki hata kabul edilebilecek yerlerin dahi kendi iradesi dışında meydana geldiğini söylemektedir.
İbnü’l-Arabî çok sayıda eser vermiştir. Kendisi el-Fihrist adlı eserinde, 248 eserinin ismini zikretmiştir. Eyyubîler’den olan Gâzî el-Melikü’l-Muzaffer Şehâbeddin’e göre kendisinin 289 civarı eseri bulunmaktadır. Osman Yahyâ’nın yaptığı geniş araştırmalarda ise kendisine izafe edilebilecek yaklaşık 550 eserinin olduğu görülmektedir. Mahmud Erol Kılıç’a göre yapılan araştırmalar sonucunda İbnü’l Arabî’nin 245 eseri günümüze ulaşmıştır.
El-Fütûhâtü’l-Mekiyye fî mârifeti’l-esrâri’l-mâlikiyye ve’l mülkiyye, İbnü’l Arabi’nin en kapsamlı ve en temel eseridir. Bu eser, bu büyük şahsiyetin derin irfanını, döneminin manevi ve tasavvufi kültürünü, müellifin kendi hayatı ve manevi yolculuğu ile birlikte yansıtan bir neşriyattır. İbnü’l-Arabî bu eserini şeyhi Abdülaziz el-Mehdevî ve yakın dostu, Abdullah Bedr el-Habeşî’ye ithafen kaleme almıştır. Eserin neşri, müellifin Mekke’de yaşadığı tecrübeler, manevi ilhamlar ve açılımlar neticesinde meydana gelmiştir. Eserin Feth/Fütûhât şeklinde adlandırılmasının etimolojik ve ıstılahî anlamı ile uygun olarak, İbnü’l Arabi, ihtiva ettiği bilgilerin ilham yolu ile elde edilmiş olmasının ötesinde, bilgilerin işleniş biçimleri, üslûbu, imlâsı, tertibi, gibi hususları açısından da tam bir mânevî feth ve ilham ürünü olduğunu söyler.
Fusûsü’l-hikem ve husûsü’l-kilem. İbnü’l Arabî’nin en önemli eserlerinden biri olarak kabul edilmektedir. Kılıç’a göre bu eser, müellifin bütün fikirlerinin bir özeti olarak kabul edilebilir. Dilâver Gürer’e göre, “Fusûsu’l-hikem, görüşleri, Müslüman düşüncesinin üç ayağını oluşturan Tasavvuf, Kelâm ve Felsefeyi derinden etkilemiş olan İbn Arabî’nin düşünce sisteminin tam bir özeti ve en olgun meyvesidir. Yazıldığı tarihten itibaren, büyük bir ilgi gören bu eserin, esas konusu irfânî tasavvuf yada tahakkukî tasavvuftur. Eser, 27 Peygamberin isminde gizli olan 27 ayrı hikmetin şerh edilmesi üzerine bina edilmiştir. Anlatılan hikmetlerin ortak teması, hâtemü’l-enbiyâ, hâtemü’l-evliyâ ve insân-ı kâmil olan Hz.Peygamber’dir. Bunun yanı sıra, Füsusul Hikem, müellifin temel düşünce sistemi olan Vahdet-i Vücud fikrinin özünü özet bir şekilde vermesi açısından kıymetlidir.
Arzu Eylül Yalçınkaya
Comments